Β.Καλογερά και Μ.Γιαννακάκης: Δύο Έλληνες της διασποράς μέλη της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών των ΗΠΑ

Δύο διακεκριμένοι Έλληνες επιστήμονες της διασποράς, ο καθηγητής της Επιστήμης των Υπολογιστών του Πανεπιστημίου Κολούμπια της Νέας Υόρκης Μιχάλης Γιαννακάκης και η καθηγήτρια Αστροφυσικής του Πανεπιστημίου Νορθγουέστερν του Ιλινόις Βίκυ Καλογερά εξελέγησαν νέα μέλη της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών των ΗΠΑ, σε αναγνώριση του σημαντικού επιστημονικού έργου τους.

Η αμερικανική Ακαδημία εξέλεξε, επίσης, άλλους δύο Έλληνες ως ξένους εταίρους της. Πρόκειται για τον Παναγιώτη Καρκάνα, διευθυντή του Εργαστηρίου Αρχαιολογικών Επιστημών της Αμερικανικής Σχολής Κλασσικών Σπουδών στην Αθήνα, και τον Αναστάσιο Ξεπαπαδέα, καθηγητή της οικονομικής θεωρίας και πολιτικής του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών.

Η Εθνική Ακαδημία Επιστημών των ΗΠΑ ιδρύθηκε από τον Αβραάμ Λίνκολν το 1863 και, μαζί με την Εθνική Ακαδημία Μηχανικής και την Εθνική Ακαδημία Ιατρικής, συμβουλεύει την αμερικανική κυβέρνηση και άλλους οργανισμούς των ΗΠΑ πάνω σε επιστημονικά, τεχνολογικά και ιατρικά θέματα.

Ο Μ. Γιαννακάκης είναι απόφοιτος της Βαρβακείου Σχολής Αθηνών, της Σχολής Ηλεκτρολόγων Μηχανικών του ΕΜΠ (1975) και του Πανεπιστημίου Πρίνστον από όπου πήρε το διδακτορικό του (1979). Εργάσθηκε στα εργαστήρια ερευνών Bell Labs μεταξύ 1978-2001, υπήρξε καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Στάνφορντ (2002-03) και από το 2004 διδάσκει στο Τμήμα Επιστήμης των Υπολογιστών του Κολούμπια. Η έρευνά του εστιάζεται στη σχεδίαση και ανάλυση αλγορίθμων, στη θεωρία της πολυπλοκότητας, στη θεωρία των παιγνίων, στις βάσεις δεδομένων κ.α. Είναι επίσης μέλος της Εθνικής Ακαδημίας Μηχανικής των ΗΠΑ από το 2011 και της Academia Europaea από το 2013, καθώς και κάτοχος του Βραβείου Knuth (2005).

Η Β.Καλογερά είναι απόφοιτος του Τμήματος Φυσικής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (1992) και του Πανεπιστημίου του Ιλινόις από όπου πήρε το διδακτορικό της στην αστρονομία (1997). Έπειτα από μεταδιδακτορική έρευνα στο Κέντρο Αστροφυσικής Χάρβαρντ-Σμιθσόνιαν, διδάσκει από το 2001 στο Τμήμα Φυσικής και Αστρονομίας του Πανεπιστημίου Northwestern. Είναι η επικεφαλής αστροφυσικός στην επιστημονική κοινοπραξία LIGO που ανακάλυψε τα βαρυτικά κύματα, στα οποία και συνεχίζει να εστιάζει την έρευνά της, σε συνδυασμό με το σχηματισμό ζευγών μαύρων οπών στο διάστημα.

Η Β.Καλογερά δήλωσε στο Αθηναϊκό και Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων σχετικά με τη βράβευσή της: «Νιώθω βαθιά τιμή, καθώς αυτή είναι μια διάκριση πέρα από κάθε προσδοκία. Χρειάστηκα πραγματικά κάποιο χρόνο για να συνειδητοποιήσω την πραγματικότητα. Δέχθηκα το πρώτο τηλεφώνημα για την εκλογή μου στην Ακαδημία, ενώ ήμουν στο Πανεπιστήμιο Πρίνστον για συσκέψεις με συναδέλφους, περίπου μια ώρα προτού δώσω μια ομιλία. Ήταν μια μέρα…πανικού. Τόσα χρόνια δουλειάς με τους φοιτητές μου και τους μεταδιδακτορικούς μου συνεργάτες οδήγησαν σε αυτό, που αποτελεί μια αναγνώριση για τη συλλογική μας δουλειά».

Σχετικά με τους μελλοντικούς στόχους της έρευνάς της, η κα Καλογερά ανέφερε: «Βρισκόμαστε στην αυγή της αστρονομίας βαρυτικών κυμάτων, μόλις στο ξεκίνημα… Η εξερεύνηση του σύμπαντος μέσα από αυτό το νέο παράθυρο θα αλλάξει τον τρόπο που κατανοούμε πώς πεθαίνουν τα άστρα, πώς γεννιούνται οι μαύρες τρύπες και τα άστρα νετρονίων σε ζεύγη και πώς τελειώνουν τις ζωές τους σε σπιράλ θανάτου. Αυτός είναι ο πρωταρχικός στόχος της έρευνας για τα επόμενα χρόνια, καθώς ανακαλύπτουμε ολοένα περισσότερες από τις συγκρούσεις αυτών των συμπαγών αντικειμένων».

Πρόσθεσε ότι «παράλληλα, την επόμενη δεκαετία η αστρονομία θα γνωρίσει την επανάσταση των μεγάλων δεδομένων μέσω μιας μεγάλης κλίμακας παρατηρήσεων του ουρανού, παράγοντας την πιο μεγάλη και πλήρη “ταινία” του σύμπαντος και ανακαλύπτοντας έτσι το δυναμικό σύμπαν, αστρονομικές πηγές, οι οποίες αλλάζουν σε φωτεινότητα μέσα στο χρόνο, άστρα που συγχωνεύονται ή εκρήγνυνται. Αυτό το πεδίο της διαχρονικής αστρονομίας υπόσχεται απρόσμενες ανακαλύψεις. Τα επόμενα χρόνια θα επιδιώξω να κάνω θεωρητικές μελέτες που θα προβλέπουν τι μπορεί να ανακαλύψουν αυτές οι αστρονομικές παρατηρήσεις, έτσι ώστε όταν υπάρξουν οι παρατηρήσεις, να είμαστε σε θέση να τις ερμηνεύσουμε και να κατανοήσουμε πώς ζουν και πεθαίνουν τα άστρα».

Οι άλλοι Έλληνες της Ακαδημίας των ΗΠΑ

Η Εθνική Ακαδημία Επιστημών των ΗΠΑ περιλαμβάνει και άλλους Έλληνες της διασποράς, καθώς και Ελληνο-αμερικανούς στις τάξεις της. Είναι οι εξής (σε παρένθεση το έτος εκλογής τους στην Ακαδημία):

· Γιώργος Παπανικολάου (2000) – καθηγητής Μαθηματικών Πανεπιστημίου Στάνφορντ της Καλιφόρνια

· Χρήστος Παπαδημητρίου (2009) – καθηγητής Επιστήμης των Υπολογιστών του Πανεπιστημίου Κολούμπια της Νέας Υόρκης

· Ανδρέας Ακριβός (1991) – ομότιμος καθηγητής μηχανικής (ρευστοδυναμικής) του City College της Νέας Υόρκης

· Κώστας Δαφέρμος (2016) – καθηγητής εφαρμοσμένων μαθηματικών του Πανεπιστημίου Μπράουν του Ρόουντ ‘Αϊλαντ

· Τομ Μανιάτης (1985) – καθηγητής μοριακής και κυτταρικής βιολογίας του Πανεπιστημίου Κολούμπια της Νέας Υόρκης

· Δώρα Αγγελάκη (2014) – καθηγήτρια του Τμήματος Νευροεπιστήμης του Κολλεγίου Ιατρικής Baylor του Χιούστον του Τέξας

· Νίκος Λογοθέτης (2009) – διευθυντής του γερμανικού Ινστιτούτου Βιολογικής Κυβερνητικής Μαξ Πλανκ στο Τίμπινγκεν.

· Τζον Τζοανόπουλος (2009) – καθηγητής φυσικής του Πανεπιστημίου ΜΙΤ

· Πολ Αλιβιζάτος (2004) – καθηγητής χημείας, νανοεπιστήμης και νανοτεχνολογίας του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια-Μπέρκλεϊ.

· Τζορτζ Γιανκόπουλος (2004) – επικεφαλής βιοϊατρικός επιστήμων της φαρμακευτικής εταιρείας Regeneron Pharmaceuticals.

· Πίνδαρος Ρόι Βάγγελος – πρόεδρος της εταιρείας Regeneron.

Μέλος της Αμερικανικής Ακαδημίας από το 1982 έως το θάνατό του το 2017 ήταν και ο Έλληνας βιολόγος Φώτης Καφάτος, ο πρώτος πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Έρευνας (ERC).