Ο Βασίλης Βασιλικός αυτοβιογραφείται – Δείτε το ίδιο τον συγγραφέα να εξιστορεί τη ζωή του (video)

Ο Βασίλη Βασιλικός γεννήθηκε στις 18 Νοεμβρίου 1934 και πέθανε στις 30 Νοεμβρίου 2023. Συγγραφέας με τεράστιο όγκο έργου στο οποίο αποτυπώνει τις προσωπικές, κοινωνικές, πολιτικές του εμπειρίες, αποτέλεσμα της προσωπικής του αναζήτησης. Τόσο για τη θεματογραφία του όσο και για τα είδη που δούλεψε (δοκίμιο, ποίηση, μελέτες, μυθιστόρημα) κατέχει ιδιαίτερη θέση στην ελληνική πεζογραφία. Το πρώτο του βιβλίο εκδόθηκε το 1953.

Είχε ενεργή ανάμιξη στο αντιδικτατορικό κίνημα. Πεδίο δράσης και δημιουργίας του μεγάλες πρωτεύουσες  – Ρώμη, Παρίσι, Βερολίνο, Νέα Υόρκη- όπου ήρθε σε επαφή με την αμερικανική και ευρωπαϊκή διανόηση και συναντήθηκε με σημαντικές προσωπικότητες τόσο της ελληνικής όσο και της διεθνούς καλλιτεχνικής, λογοτεχνικής και πολιτικής σκηνής.

Διαβάστε ακόμα: Πέθανε ο Βασίλης Βασιλικός: Ο βραβευμένος συγγραφέας έφυγε σε ηλικία 89 ετών – Ποιος ήταν ο άνθρωπος που έγραψε το “Ζ” (βίντεο)

Στο Αρχείο της ΕΡΤ με υπάρχει η εκπομπή «Μονόγραμμα» του 1986 στην οποία αυτοβιογραφείται ο ίδιος με το δικό του προσωπικό ύφος. Η αφήγηση που περιλαμβάνει σημαντικούς σταθμούς της ζωής του και του έργου του και αποκαλύπτει περιστατικά που διαμόρφωσαν την ιδεολογική συνείδηση του συγγραφέα, ολοκληρώθηκε σε δύο μέρη. Η ταινία γυρίστηκε στη Θεσσαλονίκη, την Αθήνα και την Ιταλία (Ρώμη).

ΜΟΝΟΓΡΑΜΜΑ, ΒΑΣΙΛΗΣ ΒΑΣΙΛΙΚΟΣ: Μέρος 1ο (πατήστε επάνω στην εικόνα)

Στο πρώτο μέρος του αυτοβιογραφικού ντοκιμαντέρ “Μονόγραμμα” αφιερωμένο στη ζωή και το έργο του Βασίλη Βασιλικού, ο ίδιος ο συγγραφέας αφηγείται βιώματα και μνήμες από τη μετεμφυλιακή Θεσσαλονίκη, την πόλη όπου μεγάλωσε, εμπειρίες που συνδέονται με τα πρώτα συγγραφικά του χρόνια. Περιγράφει με ιδιαίτερη ενάργεια τα χρόνια της στρατιωτικής του θητείας στην Αθήνα και το πολιτικό κλίμα της δεκαετίας του ’50.

Σημαντικοί σταθμοί της αυτοβιογραφικής εξιστόρησης, η υποτροφία του για σπουδές στη δραματική σχολή του Πανεπιστήμου Yale και τηλεσκηνοθεσίας στη Νέα Υόρκη, η γνωριμία του με τον αριστερό διανοούμενο Δημήτρη Δεσποτίδη, ο οποίος διαδραμάτισε καθοριστικό ρόλο στην πορεία του, η δολοφονία του βουλευτή Γρηγόρη Λαμπράκη.

Αναφερόμενος στη συγγραφική του δραστηριότητα, ο Βασίλης Βασιλικός κάνει αναδρομή στα πρώτα του βιβλία τη “Διήγηση του Ιάσονα”, που σηματοδοτεί την πρώτη του εμφάνιση στη νεοελληνική πεζογραφία το 1953, τα “Θύματα ειρήνης”, την Τριλογία του (“Το φύλλο”, “Το πηγάδι”, “Τ’ αγγέλιασμα”), το “Ζ”, μιλώντας για το πεδίο των αφηγήσεών του που δεν είναι άλλο από την πόλη της Θεσσαλονίκης συνδεδεμένη με τις προσωπικές του εμπειρίες των νεανικών του χρόνων. Ιδιαίτερη βαρύτητα έχουν τα τραύματα από την Κατοχή, όπως ο ξεκληρισμός των Εβραίων που διαμόρφωσαν τη συνείδησή του και την ανάγκη του να τα αποτυπώσει στα γραπτά του. Κάνει λόγο για το λογοτεχνικό βραβείο της “Ομάδας των Δώδεκα” του 1961 που του απονεμήθηκε για την Τριλογία.

Μιλάει κατόπιν για το ξεκίνημα της αρθρογραφίας του, δραστηριότητα μέσα από την οποία επιδόθηκε στο κοινωνικό ρεπορτάζ, παράλληλα με την αναφορά στην πορεία του στο χώρο της πεζογραφίας, με βάση τα πολιτικά γεγονότα και την κοινωνική πραγματικότητα από όπου αντλεί τα θέματά του. Ειδική αναφορά κάνει στο γεγονός της δολοφονίας του  Λαμπράκη που τον ενέπνευσε για το βιβλίο “Ημερολόγιο του Ζ” πριν να γράψει το περίφημο μυθιστόρημα “Ζ” (1966) στο οποίο βασίστηκε και η ταινία του Κώστα Γαβρά. Εγκαινιάζεται την περίοδο αυτή η στροφή προς το ρεαλισμό στη γραφή του.

Παρακολουθούμε επίσης, πτυχές της πολιτικής του δράσης έως την Δικτατορία, οπότε αποφασίζει να φύγει και να δραστηριοποιηθεί στο εξωτερικό. Τέλος, μιλάει για τη σχέση του με το ζεύγος Μελίνα Μερκούρη – Ζυλ Ντασέν. Σε όλη τη διάρκεια της εκπομπής προβάλλονται πλάνα από περιοχές και δρόμους της πόλης της Θεσσαλονίκης.

ΜΟΝΟΓΡΑΜΜΑ, ΒΑΣΙΛΗΣ ΒΑΣΙΛΙΚΟΣ: Μέρος 2ο (πατήστε επάνω στην εικόνα)

Το δεύτερο μέρος ξεκινά με την περιγραφή των συνθηκών της υλοποίησης της ταινίας “Ζ”(ΖΗΤΑ) του Κώστα Γαβρά, βασισμένη στο ομότιτλο μυθιστόρημα του Β. Βασιλικού που έγραψε το 1966. Στη συνέχεια ο Β. Βασιλικός αφηγείται σχετικά με τη συγγραφική του δράση κατά την περίοδο της αυτοεξορίας του, με τόπους αναφοράς το Παρίσι, το Βερολίνο και τη Ρώμη, και την εκδοτική δυνατότητα στα χρόνια της δικτατορίας.

Έτος παραγωγής: 1986
Σκηνοθεσία: Νίκος Τριανταφυλλίδης
Παραγωγός: Γιώργος Σγουράκης
Διεύθυνση Παραγωγής: Ηρώ Σγουράκη
Ημερομηνία πρώτης προβολής: 21 & 28 Φεβρουαρίου 1986