Γιώργος Δημόπουλος: Μελετά τα κουνούπια & τις ασθένειες που μεταδίδουν στους ανθρώπους

Ο Γιώργος Δημόπουλος είναι Καθηγητής του Τμήματος Μοριακής Μικροβιολογίας και Ανοσολογίας στο Πανεπιστήμιο Τζονς Χόπκινς των ΗΠΑ και είναι ο Έλληνας ερευνητής που μελετά τα κουνούπια και τις ασθένειες που μεταδίδουν στον άνθρωπο. Ως επικεφαλής του “Dimopoulos Group” από το 2003, μια διεθούς ομάδας επιστημόνων, μελετούν διεξοδικά τις ασθένειες που μεταδίδονται από τα κουνούπια, όπως η ελονοσία και ο δάγκειος πυρετός.

Οι ερευνητές της Σχολής Δημόσιας Υγείας του Πανεπιστημίου Τζονς Χόπκινς της Βαλτιμόρης, με επικεφαλής τον ίδιο, μελέτησαν και τροποποίησαν γενετικά κουνούπια ώστε να είναι ανθεκτικά στον ιό του δάγκειου πυρετού. Πιο συγκεκριμένα, πέτυχαν να μεταλλάξουν το κουνούπι Aedes aegypti, έτσι ώστε να αμύνεται καλύτερα κατά του ιού του δάγκειου. Τα κουνούπια μεταδίδουν τον ιό, τον οποίο αποκτούν, όταν τρέφονται με το αίμα μολυσμένων ανθρώπων. Όταν τα κουνούπια μολυνθούν και τα ίδια, μεταφέρουν πλέον τον ιό σε υγιείς ανθρώπους, τους οποίους τσιμπάνε.

Μόλις αναπτυχθούν τα γενετικά τροποποιημένα κουνούπια ανθεκτικά στον δάγκειο πυρετό, οι επιστήμονες θα τα δοκιμάσουν σε μεγάλα κλουβιά στην ύπαιθρο για να δουν πώς θα ανταγωνιστούν με τα άγρια κουνούπια σε πολύ ελεγχόμενα πειράματα.

Ο καλύτερος τρόπος για να εξασφαλιστεί ότι τα γενετικά τροποποιημένα κουνούπια θα γίνουν ο κυρίαρχος τύπος είναι το να προσθέσουν οι ερευνητές κάτι που είναι γνωστό ως “γονίδιο κίνησης” στα νέα κουνούπια. Αυτό τα καθιστά ουσιαστικά γενετικά ανώτερα κουνούπια, εξασφαλίζοντας ότι όλοι απόγονοι του άγριου τύπου και των γενετικά τροποποιημένων κουνουπιών θα είναι ανθεκτικοί στη νόσο.

Η μετάλλαξη που πέτυχε ο κ. Δημόπουλος και η ομάδα του, έχει ως αποτέλεσμα λιγότερα κουνούπια να μολύνονται με τον ιό του δάγκειου και τα περισσότερα από όσα μολύνονται, να έχουν πλέον πολύ χαμηλότερα επίπεδα του ιού στο σώμα τους. Η έρευνα δημοσιεύθηκε στο περιοδικό για τις τροπικές νόσους «PLOS Neglected Tropical Diseases».

«Υπάρχει μεγάλη ανάγκη να αναπτύξουμε καινοφανείς στρατηγικές ελέγχου της ελονοσίας και του δάγκειου πυρετού εξαιτίας των αποτυχιών των σημερινών προσεγγίσεων εκρίζωσης και των υλικοτεχνικών δυσκολιών για την εφαρμογή τους. Μια ενδιαφέρουσα πλευρά αυτών των ασθενειών είναι ότι το κουνούπι που μεταδίδει τα παθογόνα, μπορεί να εξαπολύσει ανοσοαποκρίσεις έναντι της μόλυνσης που θα σκοτώσει ένα μεγάλο ποσοστό των παρασίτων της ελονοσίας και αναστείλει τον ιό του δάγκειου πυρετού. Η ομάδα μου συνεχίζει την έρευνα για να κατανοήσουμε πώς το ανοσοποιητικό σύστημα του κουνουπιού και η εντερική μικροχλωρίδα του είναι ικανή να μπλοκάρει παθογόνα και πώς μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε αυτή τη γνώση για την ανάπτυξη ανθεκτικών μηχανισμών σε αυτά. Έχουμε ήδη σημειώσει μεγάλη πρόοδο προς την κατεύθυνση αυτή, μέσω διαφόρων ανεξάρτητων αλλά συνεργικών project», αναφέρει στην ιστοσελίδα του ο καθηγητής.

Ο Γιώργος Δημόπουλος ήδη, εργάζεται πάνω στην μετάλλαξη ενός άλλου είδους κουνουπιού (Anopheles), που μεταδίδει το παράσιτο της ελονοσίας. 

Η όλη διαδικασία της ανάπτυξης και πιθανής απελευθέρωσης στη φύση των τροποποιημένων κουνουπιών μπορεί να διαρκέσει πάνω από μία δεκαετία. Όλη αυτή η έρευνα μπορεί να βοηθήσει μελλοντικά στον περιορισμό της εξάπλωσης της νόσου, που σκοτώνει πάνω από 20.000 ανθρώπους και κυρίως παιδιά.

Ο Γιώργος Δημόπουλος έχει εργαστεί πάνω στη βιολογία των κουνουπιών από το 1991 και συγκαταλέγεται στους καινοτόμους στον τομέα του, καθώς έχει κάνει αρκετές ανακαλύψεις στις παθογενείς αντιδρασεις των κουνουπιών και την μικροβιολογία τους.

Το Διδακτορικό του είναι πάνω στην Μοριακή Βιολογία το 2006 από το Πανεπιστήμιο Κρήτης. Την μεταδιδακτορική του έρευνα την έκανε στο Ευρωπαϊκό Εργαστήριο Μοριακής Βιολογίας (EMBL). Έχει διδάξει ως Λέκτορας στο Imperial College του Λονδίνου.