Αντώνης Τηγάνης: Ο Ελληνο-αυστραλός ερευνητής που ξεκλειδώνει τα αίτια της παχυσαρκίας

Ο Αντώνης Τηγάνης είναι ο Έλληνας επιστήμονας που έβαλε στο μικροσκόπιο της έρευνάς του ανθρώπινες ασθένειες που σχετίζονται με τη διατροφή, όπως η παχυσαρκία, ο διαβήτης και οι διαταραχές του μεταβολισμού.

Μαζί με την ομάδα του στο ομώνυμο εργαστήριο Μοριακής σηματοδότησης και ανθρωπίνων νοσημάτων, ερευνούν τη σύνδεση μεταξύ δύο ορμονών, που σύμφωνα με τον ίδιο έχουν δώσει στους επιστήμονες νέες ιδέες για το πώς ο εγκέφαλος ρυθμίζει το σωματικό λίπος.

Οι ερευνητές εντόπισαν για πρώτη φορά στον εγκέφαλο ένα «διακόπτη λίπους», που ρυθμίζει πόσο λίπος καίει ένας άνθρωπος μετά το φαγητό και ο οποίος στους παχύσαρκους μένει συνεχώς ενεργοποιημένος.

Η έρευνα αυτή δίνει απάντηση σε ένα χρόνιο ερώτημα που απασχολεί τους ερευνητές, πώς δηλαδή, το σώμα αποφασίζει αν θα κάψει ή θα αποθηκεύσει το λίπος του και πώς επιλέγει να χρησιμοποιήσει την ενέργεια που παίρνει από τις τροφές.

Ο καθηγητής Αντώνης Τηγάνης (Τόνι Τιγκάνις) και οι συνεργάτες του, ανέπτυξαν μία διαδικασία που σχετίζεται με τη λεπτίνη, μια ορμόνη που παράγεται από το λίπος που ενεργεί για να καταστείλει την πείνα και την ινσουλίνη, η οποία παράγεται από το πάγκρεας σε συνάρτηση με τα επίπεδα της γλυκόζης στο αίμα μετά από ένα γεύμα.

Και οι δύο ορμόνες μεταφέρουν στον εγκέφαλο το ποσό της ενέργειας που αποθηκεύεται στο σώμα και πόσο περισσότερο είναι πιθανό να αποθηκευθεί ως αποτέλεσμα της κατανάλωσης. Μόλις τα επίπεδα ενέργειας ληφθούν από τον εγκέφαλο, το σώμα μετατρέπει το λευκό αποθηκευμένο λίπος σε καφέ λίπος (ενεργειακές καύσεις).

Η πολύπλοκη αυτή διαδικασία ελέγχεται από ένα μηχανισμό σαν διακόπτη στον εγκέφαλο, που «ανάβει» και «σβήνει», πράγμα που οδηγεί εναλλακτικά είτε σε αποθήκευση είτε σε κάψιμο του λίπους.

Στους παχύσαρκους ανθρώπους αυτός ο μηχανισμός δεν φαίνεται να λειτουργεί σωστά, με συνέπεια, όταν τρώνε, το λίπος συνεχώς να συσσωρεύεται και να μη καίγεται. Στην περίπτωσή τους, το σώμα δεν παράγει αρκετό καφέ λίπος και δεν δαπανά αρκετή ενέργεια από το κάψιμό του. Έτσι, όταν κανείς τρώει, βάζει πρόσθετα κιλά.

Μετά από αρκετές μελέτες πάνω σε ποντίκια ο κ. Τηγάνης έχει δει σημαντικά αποτελέσματα, που υποδεικνύουν πως αυτή η διαδικασία είναι η αιτία αύξησης του βάρους και της παχυσαρκίας.

Ο Αντώνης Τηγάνης σήμερα διατελεί καθηγητής και Αναπληρωτής Προϊστάμενος Έρευνας του Τμήματος Βιοχημείας και Μοριακής Βιολογίας στο Πανεπιστήμιο Monash. 

Σπούδασε στο Πανεπιστήμιο της Μελβούρνης. To 1999 με επιχορήγηση από το Εθνικό Συμβούλιο Έρευνας Υγείας και Ιατρικής της Αυστραλίας δημιούργησε ένα εργαστήριο, που επικεντρωνόταν στη ρύθμιση και λειτουργία της πρωτεϊνικής φωσφατάσης τυροσίνης (ΡΤΡ).

Το εργαστήριο Tiganis Laboratory είναι ανεξάρτητο και δημιουργήθηκε το 2000 στο Τμήμα Βιοχημείας και Μοριακής Βιολογίας στο Πανεπιστήμιο Monash.

Είναι ακόμη Αναπληρωτής Προϊστάμενος (Έρευνας) του Τμήματος Βιοχημείας και Μοριακής Βιολογίας και κύριος ερευνητής του Εθνικού Συμβουλίου Έρευνας Υγείας και Ιατρικής της Αυστραλίας.

Τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα επικεντρώνονται στην κατανόηση των δικτύων μοριακής σηματοδότησης στις ανθρώπινες ασθένειες και πιο συγκεκριμένα στους ρόλους των προτείνων στον μεταβολισμό, στον καρκίνο και στην προσαρμοστική ανοσία.