Αποκλειστικό: Ο Πάνος Χατζηλαζαρίδης είναι ο CEO της επιχείρησης «Μάνα Γη» – Η εταιρεία του «όνομα και πράγμα» ταξιδεύει τα ελληνικά προϊόντα σε όλη τη γη

7 Απριλίου 2024
Made in Greece
ΠΡΟΣΩΠΑ
0 Comments

Συνέντευξη στον Γιάννη Κωστούδη

Μάνα γη λοιπόν, με εξαγωγές στην Άπω Ανατολή, μεταξύ άλλων στη Σιγκαπούρη, την Ταϊβάν και το Χονγκ Κονγκ, βοηθά τους Έλληνες παραγωγούς να αποκτήσουν πρόσβαση σε νέες αγορές, ενώ ενισχύει την ελληνική οικονομία. Φυσικά, οι δραστηριότητες της επιχείρησης δεν περιορίζονται εκεί, αφού εξάγει και σε Βόρεια και Κεντρική Ευρώπη, στη Μεσόγειο, στη Βόρεια Αμερική και στη Βόρεια Αφρική.

Σε μία αποκλειστική συνέντευξη για το MadeinGreece.news και το eirinika.gr συναντήσαμε τον Πάνο Χατζηλαζαρίδη σε μια καφετέρια της Καλλιδρομίου στο κέντρο της Αθήνας. Ας ξεδιπλώσουμε λοιπόν μαζί το όραμα και την προσωπική διαδρομή για το «ManaGi», τη μεγάλη του περιήγηση στις 5 ηπείρους αλλά και την σχέση του με τη μουσική. Ο Πάνος αγαπάει την Ελλάδα, έχει το δαιμόνιο του επιχειρηματία «Οδυσσέα», παραμένοντας ειλικρινής αλλά προσιτός παρά το success story, οδηγώντας μας σύντομα στο συμπέρασμα ότι έχουμε μπροστά μας μια μεγάλη προσωπικότητα.

Με λίγα λόγια:

• «…πέρασα ένα μεγάλο κομμάτι της παιδικής μου ηλικίας στον Πύργο Ηλείας, η μητέρα μου ήταν αναπληρώτρια εκπαιδευτικός και βρεθήκαμε εκεί. Έτσι, είχα επαφή με τη φύση, είχα επαφή με φίλους των οποίων οι γονείς ήταν αγρότες οπότε είμαι εξοικειωμένος με τα αγροτικά προϊόντα και την αγροτική ζωή».
• «…ειδικά όταν συνεταιρίζεσαι με φίλους πρέπει να προσέξεις πάρα πολύ, ώστε να διαφυλάξεις την προσωπική σχέση, αλλά και την επαγγελματική».
• «Για μένα είναι προφανές ότι αγαπάω πάρα πολύ την Ελλάδα. Και το λέω αυτό με έναν τρόπο που με ορίζει. Αγαπώ πολύ την ελληνική μουσική και την ελληνική παράδοση, αλλά και την ελληνική φύση».
• «Η δραστηριότητα μας στηρίζεται στις πωλήσεις χονδρικής σε πελάτες του εξωτερικού, των προϊόντων των παραγωγών που εκπροσωπούμε, και που θέλω να τονίσω καθ’ όλη τη διάρκεια αυτής της συνέντευξης, ότι τους ευχαριστώ και τους ευγνωμονώ για την πίστη που είχαν σε εμάς από τα πρώτα μας βήματα όταν ήμασταν ακόμα πάρα πολύ μικροί. Χωρίς την υποστήριξη τους και χωρίς να μας προσφέρουν τα προϊόντα τους για να μπορούμε εμείς αντίστοιχα να τα επικοινωνήσουμε και να τα προωθήσουμε, να διαπραγματευτούμε γι’ αυτά και τελικά να τα πουλήσουμε, δεν θα είχαμε αντικείμενο εργασίας».
• «Ξεκινήσαμε από την Άπω Ανατολή και συγκεκριμένα από την Ταϊβάν, και στη συνέχεια αποκτήσαμε πελατολόγιο στη Σιγκαπούρη, μετά στο Χονγκ Κονγκ, και στο Μακάο μέσω του Χονγκ Κονγκ, και είδαμε ότι είναι από τις πιο ενδιαφέρουσες περιοχές του κόσμου για τις εξαγωγές των προϊόντων μας γιατί πραγματικά εκεί μπορεί να εκτιμηθεί η αξία τους».
• «Εκτός από την Άπω Ανατολή, αναπτύξαμε ένα πελατολόγιο πάνω από 50 πελατών χονδρικής, δηλαδή εισαγωγείς, χονδρεμπόρους, σουπερμάρκετ, ντελικατέσεν, εταιρείες τροφοδοσίας πλοίων, στη Βόρεια Ευρώπη, στην Κεντρική Ευρώπη, στην Μεσόγειο, στη Βόρεια Αμερική και στην Βόρεια Αφρική».
• «Αν θα μπορούσαμε να πούμε ποιος είναι ο μεγαλύτερος πελάτης μας μέχρι στιγμής, το 2022 ξεκινήσαμε να συνεργαζόμαστε με μία μεγάλη αλυσίδα σούπερ μάρκετ με πάνω από 3500 καταστήματα στην Πολωνία τα Biedronka, έναn πολύ δύσκολο και απαιτητικό πελάτη όπου έχουμε εξάγει μέχρι στιγμής, πάνω από 1200 τόνους, ελληνικών φρέσκων φρούτων, ανοίγοντας μια νέα αγορά για την Pyrros Fruit στην Άρτα, τον Αγροτικό Συνεταιρισμό Νάουσας, και τον Αγροτικό Συνεταιρισμό Βελβεντού – Κοζάνης, τους οποίους επίσης θέλω να ευχαριστήσω για τη στήριξή τους και την εμπιστοσύνη τους».
• «…Με εξιτάρει το γεγονός ότι δουλεύουμε με τα μεγαλύτερα μονοπώλια εισαγωγής αλκοολούχων προϊόντων κρασιού και οινοπνευματωδών γενικά στον Καναδά, που είναι ο SAQ και ο LCBO, στις περιοχές του Κεμπέκ και του Οντάριο αντίστοιχα, και έχουμε εξάγει εκεί προϊόντα από τα οινοποιεία που συνεργαζόμαστε όπως είναι το Κτήμα Μπριντζίκη και η Οινοποιεία Τζουνάρα τους οποίους επίσης ευχαριστώ».
• «Ένα βασικό πρόβλημα για τον Έλληνα επιχειρηματία και ειδικά γι’ αυτόν που κάνει εξαγωγές, είναι η ρευστότητα. Η έλλειψη ρευστότητας στερεί τη δυνατότητα από τον έλληνα επιχειρηματία να έχει ένα ελεγχόμενο ρίσκο σε ότι αφορά στις δράσεις του, ώστε μετά να έχει τη δυνατότητα να έχει έναν υγιή ρυθμό ανάπτυξης».
• «Είναι πολύ δύσκολο να πετύχεις αυτά που σε ενδιαφέρουν σε επίπεδο εταιρικής κουλτούρας και οικονομικής ανάπτυξης, να έχεις και προσωπική ζωή, να προσπαθείς να κάνεις αυτό που σου αρέσει, και όλα αυτά να τα παντρέψεις και ειδικά όταν είσαι νέος. Εγώ ξεκίνησα με δικές μου επιχειρήσεις από 25 χρονών, χωρίς επιχειρηματική εμπειρία. Οι γονείς μου δεν ανήκαν σε αυτόν τον κλάδο για να πεις ότι κληρονόμησα κάποια επιχείρηση, ή πήρα κάτι έτοιμο. Δεν είχα πραγματικά ιδέα για το τι σημαίνει πραγματικά το επιχειρείν».
• «Το ένα πράγμα που με απασχολεί ιδιαίτερα – και είναι αποστολή μου προσπαθώντας να είμαι αυτός ο άνθρωπος- είναι να αποζητούμε όσο περισσότερο γίνεται την κοινωνική επαφή, να μειώσουμε τον χρόνο που περνάμε σε κάθε λογής οθόνη, φυσικά όσο μπορούμε καθώς το επάγγελμά μας το απαιτεί. Να επιστρέψουμε στο βιβλίο, που αναπτύσσει τη σκέψη μας και τη φαντασία μας, μας κάνει πιο έμπειρους. Ακόμη κι αν δεν μπορούμε να ταξιδέψουμε, διαβάζοντας ένα βιβλίο μπορούμε να αποκομίσουμε κάποιες εμπειρίες και γνώσεις που ενδεχομένως δεν θα μπορούσαμε να αποκομίσουμε με κανέναν άλλο τρόπο».

Ποιο είναι το story/το αφήγημα γύρω από τη δημιουργία του “Managi”; Πότε και πώς ξεκίνησε η ιστορία του;

Όσον αφορά γενικά την επαφή με τον αγροτικό κόσμο εγώ πέρασα ένα μεγάλο κομμάτι της παιδικής μου ηλικίας στον Πύργο Ηλείας, η μητέρα μου ήταν αναπληρώτρια εκπαιδευτικός και βρεθήκαμε εκεί. Έτσι, είχα επαφή με τη φύση, είχα επαφή με φίλους των οποίων οι γονείς ήταν αγρότες οπότε ήταν πολύ συνηθισμένο να έχω επαφή με τα αγροτικά προϊόντα.
Το πρώτο μεροκάματο που έκανα είναι να μαζέψω ντομάτες σε έναν φίλο του πατριού μου. Ζήτησα από τον πατριό μου να τον ρωτήσει αν θα μπορούσα να δουλέψω μαζί του και με θυμάμαι με ρώτησε αν είμαι σίγουρος, επειδή είναι δύσκολη δουλειά. Απάντησα ότι είναι οκ και μάλιστα θυμάμαι ότι ξεκίνησα από τις ντομάτες και συνέχισα στα καρπούζια γιατί κάπως γλυκάθηκα από τα χρήματα. Ήταν η καλοκαιρινή μου εργασία στην ηλικία μεταξύ 16 και 17.
Παράλληλα ξεκίνησα να δουλεύω ως μουσικός. Είμαι αυτοδίδακτος κιθαρίστας και τραγουδιστής. Όπως καταλάβατε η πρώτη επαφή με το να βγάζω χρήματα, ήταν σε πολύ μικρή ηλικία. Αυτό μου ξύπνησε την αίσθηση ότι μπορώ να είμαι ανεξάρτητος και θεωρώ πως έπαιξε ρόλο και στη μετέπειτα ζωή μου και στον τρόπο που βιοπορίζομαι αλλά και στο «επιχειρείν» που είναι κάτι που ξεκίνησα επίσης από μικρός.
Στη συνέχεια σπούδασα φυσική στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, πήγα στην Ολλανδία για σπουδές σε δύο άλλα πεδία που με ενδιέφεραν που είναι η αεροναυπηγική και η τεχνολογία της πληροφορίας αντίστοιχα, αλλά έμεινα μόνο ένα χρόνο εκεί γιατί δεν μου άρεσε καθόλου παρ’ όλη την εκεί κοινωνική οργάνωση. Είμαι πολύ Μεσόγειος ως χαρακτήρας και θεωρώ ότι οι συνθήκες δεν μου ταίριαξαν.
Παρόλα αυτά ήταν μια πολύ ενδιαφέρουσα εμπειρία γιατί είδα το εμπορικό κομμάτι των προϊόντων ως καταναλωτής ζώντας στην Ολλανδία και αντιλήφθηκα, πόσο μεγάλη είναι η αξία των ελληνικών προϊόντων και πόσο υψηλή είναι η ποιότητά τους σε σύγκριση με πολλά άλλα. Τότε αναρωτήθηκα πώς είναι δυνατόν να συνεχίσει να καταναλώνει κάποιος αυτά τα προϊόντα έχοντας συνηθίσει την ποιότητα των δικών μας.

Γυρίζοντας στην Ελλάδα ξεκίνησα την επιχειρηματική μου δραστηριότητα στον Πύργο Ηλείας ανοίγοντας ένα κέντρο διασκέδασης το 2013 με το όνομα «Τετράστιχο». Εκεί με άλλους τρεις καλούς φίλους είπαμε ότι θα πάρουμε τη δουλειά στα χέρια μας και θα προσφέρουμε κάτι ιδιαίτερο στο κομμάτι του πολιτισμού στην πόλη του Πύργου που στερούνταν εκείνη την περίοδο ενός τέτοιου χώρου, οπότε και αποφασίσαμε να ανοίξουμε αυτή τη μουσική σκηνή.
Στη συνέχεια και καθώς ήδη έτρεχε αυτό, το 2015, γεννήθηκε η ιδέα του ManaGi. Παίζοντας μουσική σε μια συναυλία στην Αιτωλοακαρνανία, οραματίστηκα μια υδρόγειο και από πάνω το όνομα «Μάνα Γη». Μετά άρχισα να σκέφτομαι γιατί το σκέφτηκα αυτό, το τι μπορεί να σημαίνει και έτσι άρχισα να συνδέω τα κομμάτια του παζλ. Δόμησα μια ιδέα με 17 βασικούς παράγοντες, την οποία παρουσίασα σε διάφορους φίλους, δικηγόρους, αρχιτέκτονες, λογιστές, σχεδιαστές, πληροφορικάριους κτλ., από τους οποίους έμεινε δίπλα μου τελικά μόνο ένας, ο Γρηγόρης ο Κουτσουφλιάνος, που είναι ο συνιδρυτής του «ManaGi» και συνέταιρος στην εταιρεία από την πρώτη στιγμή. Με αυτόν τον κάπως παραμυθένιο τρόπο, ξεκινήσαμε να βάζουμε σε μια σειρά τις υπηρεσίες που θα μπορούσαμε να παρέχουμε στους Έλληνες παραγωγούς που θέλουν να εξάγουν, αλλά και στους αγοραστές του εξωτερικού που θέλουν αντίστοιχα να εισάγουν.

Πώς είναι η σχέση σου με τον συνεργάτη σου;

Το να συνεργάζεσαι με κάποιον είναι ακριβώς όπως συναναστρέφεσαι με κάθε άνθρωπο στη ζωή σου, είτε φιλικά, είτε ερωτικά, είτε οικογενειακά, είτε κοινωνικά, απλά υπάρχει η παράμετρος ότι ο τρόπος που συναποφασίζετε τα πράγματα καθορίζει σε μεγάλο βαθμό τη ζωή σας, καθώς επηρεάζει τον βιοπορισμό μας. Επομένως, ειδικά όταν συνεταιρίζεσαι με φίλους πρέπει να προσέξεις πάρα πολύ, ώστε να διαφυλάξεις την προσωπική σχέση, αλλά και την επαγγελματική.
Αυτό είναι κάτι το οποίο με απασχόλησε ιδιαίτερα γιατί είχα εμπειρία και από την προηγούμενη εργασία μου στο «Τετράστιχο» στο οποίο συνεταιρίστηκα με φίλους με τους οποίους, υπήρχαν προστριβές, και αυτό φυσικά είχε ένα κόστος στη φιλική μας σχέση. Έχοντας αυτή την εμπειρία, προσπάθησα πρωτίστως να προστατέψω τη φιλική μου σχέση με τον Γρηγόρη, που ήταν και παραμένει αγαπημένος μου φίλος. Και οι δύο παράλληλα μάθαμε πώς πρέπει να συμπεριφερόμαστε και στο επαγγελματικό και στο φιλικό περιβάλλον για να μπορούν και τα δύο να συμβαδίζουν με έναν τρόπο υγιή και να μπορούμε και οι δύο να είμαστε χαρούμενοι και ο ένας με τον άλλον αλλά και με αυτό που κάνουμε.

Διαβάστε επίσης: Αποκλειστικό: Made in Greece η πολυβραβευμένη Hoolie Pet Insurance του Κωνσταντίνου Φωτόπουλου – Ασφάλεια για τα κατοικίδιά σας – Από ασθένεια μέχρι απώλεια & κλοπή

Ποια είναι η σχέση της μουσικής σας δραστηριότητας και του «Μάνα Γη»; Θα λέγατε ότι η Ελλάδα αποτελεί κοινό παρανομαστή;

Για μένα είναι προφανές ότι αγαπάω πάρα πολύ την Ελλάδα. Και το λέω αυτό με έναν τρόπο που με ορίζει. Αγαπώ πολύ την ελληνική μουσική και την ελληνική παράδοση, αλλά και την ελληνική φύση. Θεωρώ ότι έχουμε έναν ανεκτίμητο θησαυρό τον οποίο έχουμε κληρονομήσει και δεν εκτιμούμε όσο θα του έπρεπε. Δεν κάνουμε όσα οφείλουμε ως πολίτες για να διατηρήσουμε αυτή την ομορφιά. Λατρεύω την παραδοσιακή μουσική, μου αρέσει η ποικιλομορφία που διαθέτουμε σε διαφορετικές περιοχές με διαφορετικές μελωδίες και διαφορετικά όργανα, άλλες ντοπιολαλιές και άλλους τρόπους να εκφραζόμαστε. Μια κοινή αλλά και ταυτόχρονα διαφορετική κουλτούρα εντός των ίδιων συνορων.

Αντίστοιχα, εκτιμώ αυτή την ποικιλομορφία και στο κομμάτι του φαγητού και της διατροφής, δηλαδή το πώς παράγουμε διαφορετικά προϊόντα σε διαφορετικές περιοχές, αλλά και κοινά προϊόντα που δένουν την ελληνική διατροφή, όπως είναι το ελαιόλαδο που βρίσκεται στην καθημερινή διατροφή κάθε Έλληνα. Οι παραλλαγές που προκύπτουν ανάλογα με την κουζίνα κάθε τόπου, οδηγούν σε διαφορετικά πιάτα και γεύσεις και νομίζω ότι και το φαγητό είναι ένας καθοριστικός παράγοντας της κουλτούρας μας. Το τι τρώμε, η εποχικότητα των προϊόντων, πώς υπάρχουν άνθρωποι δίπλα μας οι οποίοι θα πάνε να μαζέψουν τις ελιές, αυτό είναι μια διαδικασία που ορίζει τον τόπο. Είτε ασχολείσαι, είτε δεν ασχολείσαι με το αγροτικό κομμάτι, με κάποιον τρόπο, συνδέεσαι με αυτό, και θεωρώ ότι αυτό είναι πολύ γοητευτικό.
Οπότε σίγουρα η μουσική στο ένα κομμάτι της ποικιλομορφίας συνδέεται με την ποικιλομορφία των προϊόντων. Έχω μια πολύ γλυκιά αίσθηση μέσα μου, αυτή την αγάπη για την Ελλάδα την πατρίδα μας και όλα αυτά που μας προσφέρει.

Μιλήστε μας σχετικά με τα προϊόντα που εμπορεύεστε. Ασχολείστε και με την λιανική και με την χονδρική;

Η δραστηριότητα μας στηρίζεται στις πωλήσεις χονδρικής (εξαγωγές), των προϊόντων των παραγωγών που εκπροσωπούμε, και που θέλω να τονίσω καθ’ όλη τη διάρκεια αυτής της συνέντευξης, ότι τους ευχαριστώ και τους ευγνωμονώ για την πίστη που είχαν σε εμάς από τα πρώτα μας βήματα όταν ήμασταν ακόμα πάρα πολύ μικροί, γιατί χωρίς την υποστήριξη τους και χωρίς να μας προσφέρουν τα προϊόντα τους για να μπορούμε εμείς αντίστοιχα να τα επικοινωνήσουμε και να τα προωθήσουμε, να διαπραγματευτούμε γι’ αυτά και τελικά να τα πουλήσουμε, δεν θα είχαμε αντικείμενο εργασίας.

Σχετικά με τα προϊόντα να πω ότι θέλαμε να ανοίξουμε τη βεντάλια ώστε να ξεφύγουμε από τη νόρμα ότι η Ελλάδα φημίζεται για κάποια μόνο προϊόντα. Η Ελλάδα έχει προχωρήσει και εξελιχθεί, με τη νέα γενιά να έχει μπει έντονα στην παραγωγική διαδικασία, με πολύ καινοτόμα προϊόντα, με διατροφικά χαρακτηριστικά υψηλής αξίας. Προϊόντα τα οποία δεν έχουν να ζηλέψουν τίποτα, από οποιοδήποτε προϊόν έρχεται από οποιαδήποτε θεωρητικά πιο προηγμένη χώρα.

Τα προϊόντα ήταν λοιπόν για εμάς ένας πολύ σημαντικός παράγοντας, γιατί αντίστοιχα όσο πιο καλό είναι το προϊόν που εκπροσωπούσαμε, τόσο πιο ομαλή είναι και η διαδικασία της επίτευξης της πώλησης. Όπως είναι το scouting στο ποδόσφαιρο, αντίστοιχα για εμάς είναι η γευστική δοκιμή και η ανάλυση των ποιοτικών χαρακτηριστικών. Έτσι φτιάχνεις μια ομάδα προϊόντων με τα οποία κατεβαίνεις στο πρωτάθλημα, σε αυτόν το στίβο των εξαγωγών και φυσικά όσο πιο καλή είναι η ομάδα τόσο περισσότερες οι πιθανότητες να κερδίσεις.

Σε ποιες αγορές εξάγετε τα προϊόντα σας; Υπάρχουν κάποιες συγκεκριμένες αγορές τις οποίες προτιμάτε;

Εξαρχής δεν υπήρχε περιορισμός στο ποια αγορά θα προσεγγίσουμε. Απλά, αποκλείσαμε κάποιες αγορές με δύο βασικά κριτήρια. Το πρώτο είναι να μην είναι αγορές στις οποίες τα προϊόντα θα είναι ήδη κορεσμένα, πχ αποφύγαμε την Γερμανία, στην οποία θέλουν όλοι να εξάγουν. Όταν θέλουν να διεισδύσουν πολλοί σε μια αγορά, υπάρχει μεγαλύτερος ανταγωνισμός άρα και μικρότερα κέρδη. Συνεπώς αφιερώνεις πολύ κόπο και προσπάθεια με λιγότερο κέρδος από αυτό που θα μπορούσες να πετύχεις σε μια άλλη αγορά.

Έτσι εστιάσαμε περισσότερο στην Άπω Ανατολή. Θεωρούμε ότι υπάρχουν αγορές που ακόμα δεν γνωρίζουν καν για κάποια ελληνικά προϊόντα, παρόλα αυτά υπάρχει η διάθεση, και η αγοραστική δύναμη για να μπορούν να καλυφθούν και τα έξοδα που είναι πολύ μεγαλύτερα, για μια μεταφορά σε μια χώρα που έχει τεράστια απόσταση από την Ελλάδα. Η υψηλή αγοραστική δύναμη αυτής της αγοράς επιτρέπει την κάλυψη αυτών των εξόδων, αλλά και την κάλυψη ενός υψηλού κόστους ενός προϊόντος που για εμάς είναι premium, υπό την έννοια ότι έχει πολύ καλές πρώτες ύλες, υψηλή διατροφική αξία και ιδιαίτερα διατροφικά χαρακτηριστικά. Σε αγορές με μεγάλο ανταγωνισμό είναι δύσκολο να αναδείξεις τα διατροφικά χαρακτηριστικά γιατί ο αγοραστής ενδιαφέρεται κυρίως για την τιμή, που φυσικά είναι πάντα κρίσιμος παράγοντας, παρόλα αυτά εκεί (που υπάρχει λιγότερος ανταγωνισμός), ο καταναλωτής είναι διατεθειμένος να δώσει περισσότερα χρήματα για ένα ποιοτικό προϊόν.

Ξεκινήσαμε από την Ταιβάν, και στη συνέχεια αποκτήσαμε πελατολόγιο στη Σιγκαπούρη, μετά στο Χονγκ Κονγκ, και στο Μακάο μέσω του Χονγκ Κονγκ, διαπιστώνοντας ότι είναι από τις πιο ενδιαφέρουσες περιοχές του κόσμου για τις εξαγωγές των προϊόντων μας, γιατί πραγματικά εκεί μπορεί να εκτιμηθεί η αξία τους.
Είμαστε μια χώρα που έχει περιορισμένη παραγωγή, οι γαίες είναι μικρής έκτασης, ο κλήρος είναι διασκορπισμένος οπότε είναι δύσκολο να έχουμε μεγάλης κλίμακας καλλιέργειες, οπότε εμείς θέλουμε στοχευμένες καλλιέργειες, με υψηλής ποιότητας προϊόντα, τα οποία, ιδανικά θα μπορούν και να καλύπτουν τις εγχώριες ανάγκες -καθώς είμαι κατά των εισαγωγών κάποιων προϊόντων. Θεωρώ ότι θα μπορούσαμε να καλύπτουμε τις ανάγκες μας με βάση τη δική μας παραγωγή και μετά να εξάγουμε και να αυξάνουμε το Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν, να εισάγουμε συνάλλαγμα και να φέρνουμε ρευστότητα στην χώρα, οπότε να υπάρχει κερδοφορία, για τους παραγωγούς μας.
Εκτός από την Άπω Ανατολή, αναπτύξαμε ένα πελατολόγιο πάνω από 50 πελατών χονδρικής, δηλαδή εισαγωγείς, χονδρεμπόρους, σουπερμάρκετ, ντελικατέσεν, εταιρείες τροφοδοσίας πλοίων, στη Βόρεια Ευρώπη, στην Κεντρική Ευρώπη, στην Μεσόγειο, στη Βόρεια Αμερική και στην Βόρεια Αφρική.

Ποια θεωρείς ότι είναι η μεγάλη σου επιτυχία; Ξεχωρίζεις κάποια από τις εξαγωγές;

Κοίταξε είμαι λίγο αντιστάρ. Δεν είμαι πολύ της φανφάρας, δεν κυνηγάω το όνομα. Κυνηγάω την ποιότητα – φυσικά και την ποσότητα των πελατών. Κάθε καινούργια συνεργασία μου δίνει χαρά και υπερηφάνεια. Είναι σαν να είμαι μέσα στην ζούγκλα με την ματσέτα, κυνηγώντας τον θησαυρό, κυνηγώντας μια νέα αγορά, εξερευνώντας κάτι και για μένα, αυτού του είδους η περιπέτεια είναι κάτι που με εξιτάρει, και είναι ο λόγος που κάνω αυτή τη δουλειά κατά κύρια βάση.
Αν θα μπορούσαμε να πούμε ποιος είναι ο μεγαλύτερος πελάτης μας μέχρι στιγμής, το 2022 ξεκινήσαμε να συνεργαζόμαστε με μία μεγάλη αλυσίδα σούπερ μάρκετ με πάνω από 3500 καταστήματα στην Πολωνία τα Biedronka, έναν πολύ δύσκολο και απαιτητικό πελάτη όπου έχουμε εξάγει μέχρι στιγμής, πάνω από 1200 τόνους, ελληνικών φρέσκων φρούτων, ανοίγοντας μια νέα αγορά για την Pyrros Fruit στην Άρτα, τον Αγροτικό Συνεταιρισμό Νάουσας, και τον Αγροτικό Συνεταιρισμό Βελβεντού – Κοζάνης, τους οποίους επίσης θέλω να ευχαριστήσω για τη στήριξή τους και την εμπιστοσύνη τους
Έτσι, καταφέραμε να εξάγουμε ελληνικά φρούτα και να ξεκινήσουμε τη δραστηριότητά μας γενικά στα φρούτα, που δεν ήταν γενικά στο στρατηγικό μας σχεδιασμό, αλλά ήταν κάτι πολύ ενδιαφέρον, και προστέθηκε και αυτό στη συνέχεια στις δραστηριότητές μας. Οπότε, μία συνεργασία που θα μπορούσα συγκεκριμένα να ξεχωρίσω εντός Ευρώπης είναι αυτή.
Με εξιτάρει το γεγονός ότι δουλεύουμε με τα μεγαλύτερα μονοπώλια εισαγωγής αλκοολούχων προϊόντων κρασιού και οινοπνευματωδών γενικά στον Καναδά, που είναι ο SAQ και ο LCBO, στις περιοχές του Κεμπέκ και του Οντάριο αντίστοιχα, και έχουμε εξάγει εκεί προϊόντα από τα οινοποιεία που συνεργαζόμαστε όπως είναι το Κτήμα Μπριντζίκη και η Οινοποιεία Τζουνάρα τους οποίους επίσης ευχαριστώ.

Ποιες δυσκολίες αντιμετωπίσατε; Ποιες είναι οι δυσκολίες που έχει μια ελληνική επιχείρηση όταν εξάγει;

Οι εξαγωγές θέλουν χρόνο και ο χρόνος είναι χρήμα. Χρειάζονται ταξίδια, εξωστρέφεια, επικοινωνία με τον πελάτη, που επίσης χρειάζονται χρήματα, οπότε ένα βασικό ζήτημα στην Ελλάδα είναι η ρευστότητα και η στήριξη της εξωστρέφειας από τους θεσμούς, η οποία θα πρέπει να ενισχυθεί ακόμη περισσότερο με συγκεκριμένη στόχευση και στρατηγικό σχεδιασμό. Το κόστος του μάρκετινγκ για μια εταιρεία που προσπαθεί να βρει πελατολόγιο στο εξωτερικό, είναι πολύ μεγαλύτερο από αυτό μιας εταιρείας που προσπαθεί να βρει πελατολόγιο στην Ελλάδα. Η στόχευση δηλαδή είναι πολύ ακριβότερη ώστε να μπορείς να πετύχεις αποτελέσματα. Άλλο είναι επίσης να πας να δεις έναν πελάτη στη Λάρισα και άλλο στην Μάλτα.

Ένα βασικό πρόβλημα για τον Έλληνα επιχειρηματία και ειδικά γι’ αυτόν που κάνει εξαγωγές, είναι η ρευστότητα. Η έλλειψη ρευστότητας στερεί τη δυνατότητα από τον έλληνα επιχειρηματία να έχει ένα ελεγχόμενο ρίσκο σε ότι αφορά στις δράσεις του, ώστε μετά να έχει τη δυνατότητα να έχει έναν υγιή ρυθμό ανάπτυξης. Πρέπει να στεκόμαστε στα πόδια μας, να κάνουμε πολλές δουλειές ταυτόχρονα ως επιχειρηματίες για να μειώσουμε τα λειτουργικά μας έξοδα, να κάνουμε πάρα πολύ σωστό οικονομικό προϋπολογισμό. Ειδικά αν παρατηρήσεις τι έχει συμβεί από το 2019 και μετά, την πανδημία, το Σουέζ, τον πόλεμο στην Ουκρανία, τον πόλεμος στην Γάζα, γενικά ζητήματα, αυξήσεις των τιμών λόγω των ενεργειακών αναγκών και των ενεργειακών ελλείψεων, θα διαπιστώσεις πως όλα αυτά τα ζητήματα είναι συνεχή εμπόδια στην ανάπτυξη μια εταιρείας και δη μιας νέας εταιρείας που κάνει τα πρώτα της βήματα και προσπαθεί να βρει τα πατήματά της μέσα σε αυτό τον χώρο, οπότε είναι συνεχώς σαν να αποφεύγεις σφαίρες.
Αν υπήρχαν εργαλεία για τη στήριξη της ρευστότητας, ειδικά των νέων επιχειρήσεων, με κριτήρια καινοτομίας, ανάπτυξης και επενδυσιμότητας, – δεν λέω να ξεκινήσουμε με μία οριζόντια πολιτική αν και αυτό θα ήταν ενδιαφέρον- απλά είμαι κατά των επιδοματικών πολιτικών, δηλαδή απλά να δώσουμε λεφτά σε κάποιον. Θεωρώ ότι απλά κρύβει μία πολιτική σκοπιμότητα όλο αυτό και κάπως, αδρανοποιεί το μυαλό του Έλληνα πολίτη, ο οποίος θεωρώ ότι παραδοσιακά από την αρχαιότητα μηχανεύεται πράγματα, μπορεί να αντιληφθεί τα γενικά δεδομένα και να γεννήσει ιδέες, οπότε θα ήθελα πάρα πολύ να δω μέσα στα επόμενα χρόνια να αναπτύσσονται προγράμματα με τη μορφή επιχορήγησης και όχι δανεισμού και όχι ΕΣΠΑ αντίστοιχα, γιατί υπάρχουν προϋποθέσεις σε αυτά τα προγράμματα που δεν μπορεί να τις έχει ένας νέος επιχειρηματίας γιατί δεν έχει τα λεφτά. Αν τα είχε, θα έκανε τη δουλειά του μόνος του. Σημασία έχει να επιβραβεύεται η αριστεία, να επιβραβεύονται οι επιχειρήσεις που αναπτύσσονται και αυξάνουν τις θέσεις εργασίας, για νέους ανθρώπους και όχι μόνο, να επιβραβεύεται η πρόοδος, να επιβραβεύεται η αύξηση του τζίρου, να επιβραβεύεται η αύξηση της εισαγωγής συναλλάγματος στην χώρα.

Όλα αυτά είναι πράγματα που ωφελούν το κοινωνικό σύνολο. Κι αν θέλουμε να δούμε τα πράγματα να πηγαίνουν καλύτερα, πρέπει να στηρίξουμε τις προσπάθειες οι οποίες αναπτύσσουν την χώρα με έναν τρόπο υγιή και όχι μόνο σκληρά καπιταλιστικό, δεν το λέω με αυτήν την έννοια, αλλά και με την έννοια της κοινωνικής ανταποδοτικότητας. Ότι πολύ απλά δέκα άνθρωποι τρώνε ψωμί μέσα σε αυτήν την εταιρεία, 130 επιχειρήσεις από όλη την Ελλάδα τρώνε ψωμί από αυτήν την εταιρεία και κατ’ επέκταση και οι οικογένειές τους τρώνε ψωμί, οπότε είναι σημαντικό να δούμε το πώς μπορούμε να στηρίξουμε την υγιή επιχειρηματικότητα και τα συνεργατικά σχήματα. Όπου βλέπουμε δηλαδή ομάδες, συνδέσμους και συλλόγους παραγωγών, γιατί έτσι θα μπορέσουμε να προοδεύσουμε πιο γρήγορα, αναπτύσσοντας τη δραστηριότητά μας μέσα από τα σύνολα και όχι μέσα από τα άτομα.
Θεωρώ ότι χρειάζεται να κάνουμε αρκετή δουλειά μεμονωμένα ως άνθρωποι με στόχο να αντιληφθούμε τι γίνεται γύρω μας, να πάρουμε τα ερεθίσματα, να δούμε πώς μπορούμε να βελτιωθούμε εμείς οι ίδιοι απέναντι σε αυτό το κοινωνικό σύνολο και μετά με τον τρόπο μας, είτε να εμπνεύσουμε, είτε να γοητεύσουμε τους συνανθρώπους μας, δείχνοντας τους τι κάνουμε και καλώντας τους να το κάνουμε μαζί. Και έτσι μπορούμε να πετύχουμε πράγματα που πολλές φορές δεν μπορούμε καν να τα φανταστούμε.

Ποιοι είναι οι στόχοι και τα όνειρα της εταιρείας ;

Κατ’ αρχάς να πω ότι το ταξίδι ήταν πάρα πολύ δύσκολο μέχρι εδώ. Πολλές ώρες, τεράστια αυτοθυσία, και από εμένα και από τον συνεταίρο μου αλλά φυσικά και από τους συναδέλφους μου στην εταιρεία, τους οποίους επίσης θέλω να ευχαριστήσω, έναν-έναν ξεχωριστά, γιατί είμαστε πλέον μια ομάδα δέκα ατόμων, και ένας οργανισμός αποτελείται από όλα αυτά τα μέρη, και αυτά τα μέρη πρέπει να λειτουργούν με έναν τρόπο υγιή και στο εργασιακό περιβάλλον και στο κομμάτι της επικοινωνίας, και της εσωτερικής επικοινωνίας και της επικοινωνίας προς τα έξω. Αυτό που αποκαλούμε εταιρική κουλτούρα. Ο τρόπος που θα συντάξουμε ένα mail, ο τρόπος που θα μιλήσουμε στο τηλέφωνο, η προσωπική μας επαφή είτε με τον παραγωγό μας είτε με τον πελάτη μας, το πώς προσεγγίζουμε τα προβλήματά του, είναι κάτι που για μένα αποτελεί προτεραιότητα.
Είναι πολύ δύσκολο να πετύχεις αυτά που σε ενδιαφέρουν σε επίπεδο εταιρικής κουλτούρας και οικονομικής ανάπτυξης, να έχεις και προσωπική ζωή, να προσπαθείς να κάνεις αυτό που σου αρέσει, και όλα αυτά να τα παντρέψεις και ειδικά όταν είσαι νέος. Εγώ ξεκίνησα με δικές μου επιχειρήσεις από 25 χρονών, χωρίς επιχειρηματική εμπειρία. Οι γονείς μου δεν ανήκαν σε αυτόν τον κλάδο για να πεις ότι κληρονόμησα κάποια επιχείρηση, ή πήρα κάτι έτοιμο. Δεν είχα πραγματικά ιδέα για το τι σημαίνει πραγματικά το επιχειρείν. Εγώ ζυμώθηκα σε μια στρεσογόνα περιρρέουσα κατάσταση. Είναι αρχικά μια πρόκληση να αντιμετωπίσεις το άγχος σου και να εντοπίσεις ποιοι είναι οι συναισθηματικοί παράγοντες που σε οδηγούν να πάρεις λάθος αποφάσεις, σε πράγματα που είναι πρακτική φύσεως.
Το πρώτο επίτευγμα για το οποίο είμαι πολύ περήφανος είναι η προσωπική μου ηρεμία. Το ότι έχω φτάσει σε ένα επίπεδο, που έχω ισορροπήσει και προσωπικά και εργασιακά. Η εργασία μας είναι καθημερινά πάρα πολύ ευχάριστη και αυτό είναι κάτι το οποίο βγαίνει προς τα έξω και φαίνεται και στους συνεργάτες μας, οι οποίοι αντίστοιχα εκτιμούν και απολαμβάνουν τη συνεργασία με το «ManaGi».

Η εταιρεία έχει έναν πάρα πολύ ταχύ ρυθμό ανάπτυξης με βάση το μέσο όρο της αγοράς. Θέλουμε να προσεγγίσουμε κάποιους στρατηγικούς επενδυτές, οι οποίοι θα συνεισφέρουν και οικονομικά στο εγχείρημα αλλά θέλουμε επίσης να έχουν συνάφεια με τον κλάδο και να μας προσφέρουν και τη δικτύωση με άλλους πελάτες και μαζί να προχωρήσουμε στην ανάπτυξη της βασικής ιδέας που είναι οι εξαγωγές των ελληνικών προϊόντων. Το όραμα φυσικά δεν σταματάει εκεί.
Θα θέλαμε να αναπτύξουμε ένα δίκτυο franchise της εταιρείας για κάθε χώρα, αρχικά της Ευρώπης που έχει και παράγει προϊόντα, του πρωτογενούς τομέα, με την έννοια των τροφίμων, ποτών και αλλά και φυσικών καλλυντικών, και να υπάρχει ένα «ManaGi» σε κάθε χώρα και να προωθεί τα αντίστοιχα προϊόντα των παραγωγών αυτής της χώρας. Οπότε είναι ένα concept το franchise το οποίο το βλέπουμε πολύ θερμά, και θα θέλαμε από το 2025 να το αναπτύξουμε πιο εντατικά.
Ο δεύτερος στόχος είναι να αναπτύξουμε εργαλεία τεχνολογικής φύσεως, τα οποία θα μπορέσουν να αυτοματοποιήσουν τις διαδικασίες, αξιοποιώντας ταυτοχρόνως και την τεχνητή νοημοσύνη, με σκοπό να γλιτώσουμε πολύ χρόνο και στον εισαγωγέα και στον εξαγωγέα, ώστε να μπορούμε να αφοσιωθούμε περισσότερο στο κομμάτι της παραγωγής και της ανάπτυξης καλύτερων προϊόντων από τη μία πλευρά αλλά και ο αγοραστής να γλιτώσει χρόνο από «ψυχοφθόρες επαναλαμβανόμενες καθημερινές διαδικασίες» για να μπορεί να δοκιμάσει κι αυτός αντίστοιχα τα προϊόντα, να εμπλουτίσει το πορτφόλιο του και να βελτιώσει βέβαια και τα προϊόντα που βρίσκονται μέσα σε αυτό.
Για μένα θεωρώ ότι ήδη είμαστε επιτυχημένοι, είμαστε ήδη περήφανοι για αυτό που κάνουμε. Απλά θεωρώ ότι διανύουμε έναν δρόμο ο οποίος δεν έχει ταβάνι. Όπως και όταν ξεκίνησα αυτή τη δουλειά, έλεγα πάντα «sky is the limit», αυτό είναι πάντα το όριο για μένα ο ουρανός, αν μπορείς να δεις πού είναι ο ουρανός και να βάλεις το όριο, βαλ’ το εσύ για μένα και πες μου ποιο είναι, γιατί πραγματικά πιστεύω ότι η παγκόσμια αγορά είναι άπειρη, η Ελλάδα έχει απίστευτες δυνατότητες και προοπτικές σε αυτό το κομμάτι, οπότε θεωρώ ότι μπορούμε να γίνουμε μια τεράστια εταιρεία, να φτάσουμε να κάνουμε τζίρους δισεκατομμυρίων και από αυτά τα χρήματα να μπορούν να επωφελούνται και οι Έλληνες παραγωγοί. Θέλουμε να αναπτύξουμε το δίκτυό μας και να φτάσουμε τις 1000 και επιχειρήσεις και έτσι να έχουμε αναπτύξει το μεγαλύτερο συνεργατικό δίκτυο, αν όχι στον κόσμο, σίγουρα εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Για μένα αυτή θα είναι από τις μεγαλύτερες επιτυχίες.

Θα θέλατε να προσθέσετε εσείς κάτι;

Αν είναι κάτι που με απασχολεί και θα ήθελα να το συζητήσουμε περισσότερο είναι η κοινωνική περιρρέουσα κατάσταση. Κάτι που νομίζω απασχολεί όλο τον κόσμο, από όλα τα πόστα, με διαφορετικό τρόπο. Πρέπει επιτέλους να αντιληφθούμε ότι στο κυνήγι της ισότητας, ξεχνάμε ότι ναι μεν πρέπει να είμαστε ίσοι και ισότιμοι και στη ζωή και στις ευκαιρίες, αλλά δεν είμαστε ίδιοι. Και αυτό είναι πάρα πολύ σημαντικό να το καταλάβουμε όλοι μας. Αυτό έχει να κάνει και με την κοινωνική διαστρωμάτωση σε οικονομικό επίπεδο αλλά και με την κουλτούρα και το αξιακό σύστημα– αυτό που αποκαλώ κοινωνική ηθική. Θεωρώ ότι στις μέρες που διανύουμε έχει υποβαθμιστεί πάρα πολύ αυτή η ηθική. Θες να φταίει η τεχνολογία; Θες να φταίει ο χρόνος που αναλώνουμε στα μέσα και έχουμε μειώσει τον χρόνο πραγματικής επικοινωνίας; Γιατί θεωρώ ότι είναι αλλιώς που βρισκόμαστε από κοντά και για τη συνέντευξη. Με βλέπεις, σε βλέπω. Σκέφτεσαι, γελάω, γελάς. Σε ενδιαφέρει κάτι. Δυσανασχετείς – ακόμα και τα αρνητικά συναισθήματα. Νομίζω ότι αυτά είναι που παράγουν ποιοτική ανθρώπινη επαφή. Το ένα πράγμα που με απασχολεί ιδιαίτερα – και είναι αποστολή μου προσπαθώντας να είμαι αυτός ο άνθρωπος- είναι να αποζητούμε όσο περισσότερο γίνεται την κοινωνική επαφή, να μειώσουμε τον χρόνο που περνάμε σε κάθε λογής οθόνη, φυσικά όσο μπορούμε καθώς το επάγγελμά μας το απαιτεί. Να επιστρέψουμε στο βιβλίο, που αναπτύσσει τη σκέψη μας και τη φαντασία μας, μας κάνει πιο έμπειρους. Ακόμη κι αν δεν μπορούμε να ταξιδέψουμε, διαβάζοντας ένα βιβλίο μπορούμε να αποκομίσουμε κάποιες εμπειρίες και γνώσεις που ενδεχομένως δεν θα μπορούσαμε να αποκομίσουμε με κανέναν άλλο τρόπο.
Και έτσι μπορούμε να αναπτύξουμε και πιο ευγενή συναισθήματα μέσα μας, όπως τον ρομαντισμό μας και την ευγένειά μας, και αν με την παιδεία αυτή μπορέσουμε να γίνουμε καλύτεροι, έτσι θα μπορέσουμε να δούμε πολύ θετικά αποτελέσματα σε όλα αυτά που ταλανίζουν την κοινωνία μας, όπως είναι η βία, ο ρατσισμός, η έμφυλη βία και οι έντονες κοινωνικές διαμάχες. Γιατί οι άνθρωποι προσπαθούν να υπερασπιστούν με τον τρόπο τους τα δικαιώματά τους, ο καθένας από το μετερίζι του – όπως μ’ αρέσει να λέω – πρέπει όμως πρώτα να αντιληφθούμε το ριζικό του κόσμου, και μετά το ριζικό το δικό μας, και δεν το λέω μοιρολατρικά, εννοώ την προσωπική μας αντίληψη και το πώς τοποθετούμαστε σε αυτόν τον κόσμο γι’ αυτά τα χρόνια που θα είμαστε εδώ.
Γιατί ο χρόνος είναι πεπερασμένος και αυτό θα πρέπει να το κρατάμε στο μυαλό μας, να είναι δεδομένο. Αν μπορούμε να είμαστε ενσυνείδητοι, να έχουμε τη δυνατότητα να εκτιμήσουμε πρώτα τον εαυτό μας, να τον αγαπήσουμε, την ύπαρξή μας, μετά να αγαπήσουμε τους ανθρώπους που είναι δίπλα μας και μας αγαπούν αντίστοιχα και έτσι να υπάρχει μια αλληλοτροφοδότηση ενέργειας που είναι ανεκτίμητη – ανεκτίμητο το να αγαπάς και να αγαπιέσαι –. Έτσι μπορούμε να βελτιώσουμε πολλά πράγματα, γιατί θεωρώ ότι η κοινωνική αδικία βρίσκεται σε ιστορικό υψηλό – στη σύγχρονη ιστορία, στα τελευταία χρόνια που μας αφορούν γιατί σίγουρα έχουμε βρεθεί και σε πολύ χειρότερες καταστάσεις ως είδος – και για αυτό νομίζω πως πρέπει να δούμε πάρα πολύ σοβαρά κάποια πράγματα, όπως είναι πρωτίστως η απόδοση δικαιοσύνης, που έχει να κάνει με ένα φλέγον ζήτημα αυτή τη στιγμή που είναι τα Τέμπη, και πρέπει να αφορά όλους τους πολίτες.

Θεωρώ ότι είναι ενδεχομένως μια πρωτοφανής ευκαιρία να δούμε λίγο διαφορετικά στο πλαίσιο του αξιακού μας συστήματος το τι σημαίνει ευθύνη. Γιατί δεν μπορούμε να έχουμε μόνο δικαιώματα. Πρέπει τα δικαιώματα να συνοδεύονται από ευθύνες. Γιατί έτσι υπάρχει ένας υγιής κοινωνικός λόγος. Το να μπορώ να προβάλλω το δικαίωμά του αναλαμβάνοντας την ευθύνη που απορρέει από την υπεράσπισή του. Ο δικαιωματισμός αποτελεί πληγή στην κοινωνία μας αυτή τη στιγμή. Έχουμε πολλούς ανθρώπους, οι οποίοι έχουν ξεχάσει τη λέξη ευθύνη και πηγαίνουν με σημαία το δικαίωμα, να διεκδικήσουν πράγματα χωρίς να αντιλαμβάνονται ότι η διεκδίκηση του δικού τους δικαιώματος, μπορεί να είναι η καταπάτηση του δικού μου. Και για να μπορούμε να έχουμε κοινωνική δικαιοσύνη, κοινωνική ισότητα και ισοτιμία δεν μπορεί αυτό να συμβαίνει. Πρέπει να υπάρχει διάλογος και να αντιληφθούμε κάποια πράγματα χτίζοντας γέφυρες και όχι κλείνοντας πόρτες.
Πολλές φορές το κομμάτι της politically correct έκφρασης είναι ένα εμπόδιο στην επικοινωνία. Και είναι κάτι που το λέω πάρα πολλές φορές σε συζητήσεις και με φίλους και γνωστούς. Καλύτερα να χτίσουμε πρώτα μια γέφυρα επικοινωνίας και μετά να αρχίσουμε να επικοινωνούμε τη διαφορετικότητά μας με έναν τρόπο που να μπορεί και ο άλλος -που δεν είναι ενδεχομένως συμφιλιωμένος ή δεν γνωρίζει ή δεν έχει παιδευτεί κοινωνικά, δεν ξέρει από το σπίτι του κάποια πράγματα, δεν έχει ταξιδέψει, δεν έχει τις προσλαμβάνουσες να κατανοήσει. Για παράδειγμα, δεν μπορώ να έρθω σε σένα και να αρχίσω ξαφνικά να σου μιλάω σουηδικά αν δεν ξέρεις σουηδικά. Θα με κοιτάς σαν χάνος, μετά θα τσαντιστείς, θα πεις αυτός γιατί μου μιλάει σουηδικά, αφού δεν καταλαβαίνω και έτσι τελικά δεν θα μπορέσουμε να συνεννοηθούμε. Οπότε εγώ θέλω να κλείσω με αυτό.
Να έρθουμε όλοι πιο κοντά, να χτίσουμε γέφυρες, να αποδοθεί δικαιοσύνη και να καταλογιστούν οι ευθύνες στα υψηλά ιστάμενα πρόσωπα. Είναι πάρα πολύ σημαντικό. Είναι άνθρωποι, οι οποίοι μέσω των αποφάσεων τους ορίζουν τις ζωές μας και πρέπει επιτέλους να γίνονται τα πράγματα για εμάς με εμάς και όχι χωρίς εμάς. Δεν μπορούμε να χτίσουμε μια μελλοντική κοινωνία η οποία θα βασίζεται στις αποφάσεις και το όφελος των λίγων.

Πρέπει να δημιουργήσουμε τις προϋποθέσεις, ώστε να έχουμε όλοι δικαίωμα στο να έχουμε μια υγιή ζωή και από εκεί και πέρα όπως είπαμε, ο καθένας με τις αποφάσεις του να διαμορφώνει τη ζωή του στους ρυθμούς που θέλει, είτε πιο αργά είτε πιο γρήγορα. Αλλά σε ένα πλαίσιο κοινωνικής δικαιοσύνης και κοινωνικής ευμάρειας, όπου θα μπορούμε να αναπτυσσόμαστε και οικονομικά και κοινωνικά και πνευματικά. Αυτό που εμένα με αγγίζει ιδιαίτερα, είναι να δώσουμε επιτέλους προτεραιότητα στον ελληνικό πολιτισμό, γιατί είναι κάτι το οποίο έχει υποτιμηθεί επίσης πάρα πολύ και το είδαμε μέσα στην πανδημία από τον τρόπο που αντιμετωπίστηκαν οι καλλιτέχνες και οι ανάγκες τους, με βάση το πώς τους αντιμετώπισε η κυβέρνηση και επιδοματικά αλλά και επικοινωνιακά σαν κάποια όντα, τα οποία απλά υπάρχουν γύρω μας. Οι μουσικοί είναι επαγγελματίες, είναι άνθρωποι καταρτισμένοι, είναι άνθρωποι που έχουν αφιερώσει χρόνο και χρήματα, στην κατάρτιση και στις σπουδές τους, στη μελέτη τους, στις πρόβες τους για να ψυχαγωγούν τον καθένα από εμάς. Γιατί όταν θέλουμε να βγούμε και να διασκεδάσουμε θα πάμε να ακούσουμε μουσική την οποία την έχει φτιάξει ένας καλλιτέχνης. Μην ξεχνάμε ότι είναι ένα πολύ σημαντικό κομμάτι της ζωής μας αυτό και ότι θα πρέπει στο πλαίσιο αυτής της κοινωνικής δικαιοσύνης να συνεκτιμηθεί.