Καταπληκτικά μυαλά, λαμπρές ιδέες: Από το “ιδιαίτερο παπούτσι” του ’90 στην κοσμογονία των start up – Τι λέει για τους Έλληνες, ο σύμβουλος ευρεσιτεχνιών Γ. Σκουληκάρης

Δημοσιεύθηκε αρχικά στο eirinika.gr στις 23 Μαΐου 2023.

Ένα πολύ ιδιαίτερο παπούτσι βρέθηκε στις αρχές της δεκαετίας του ’90 στο γραφείο του Γιάννη Σκουληκάρη, όταν εκείνος ήταν νεαρός εξεταστής στο Ευρωπαϊκό Γραφείο Διπλωμάτων Ευρεσιτεχνίας. Το παπούτσι είχε αεροθαλάμους στη σόλα, συνδεδεμένους με αισθητήρες που κατά τη διάρκεια της άσκησης του αθλητή κατέγραφαν, μέσω καινοτόμου νευρωνικού δικτύου, το προφίλ της πίεσης που ασκούσε το πέλμα στα διάφορα σημεία της σόλας. Την ώρα που ο αθλητής ξεκουραζόταν, συνέδεε το παπούτσι με μια αντλία που φούσκωνε και ξεφούσκωνε τους αεροθαλάμους, επαναλαμβάνοντας το ίδιο προφίλ πίεσης που καταγράφηκε νωρίτερα στην άσκηση, ώστε ακόμη και στην ανάπαυση να γίνεται μασάζ στα πόδια, να μην κρυώνουν οι μύες και να είναι έτοιμοι για την επόμενη προπόνηση, με στόχο τη βελτίωση της απόδοσης.

Μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Γιάννης Σκουληκάρης, σύμβουλος -σήμερα- ευρεσιτεχνιών τεχνητής νοημοσύνης και συνιδρυτής της μη κερδοσκοπικής εταιρείας Mind the Minds, επισημαίνει ότι κατά τις τρεις δεκαετίες της επαγγελματικής του παρουσίας στην κατοχύρωση εφευρέσεων λογισμικού και τεχνητής νοημοσύνης στο Ευρωπαϊκό Γραφείο Διπλωμάτων Ευρεσιτεχνίας (ΕΓΔΕ), συμμετείχε στην κατοχύρωση πατεντών για λειτουργικά συστήματα της Microsoft, το λειτουργικό σύστημα της εταιρείας Research in Motion για το κινητό τηλέφωνο Blackberry και πολλές ακόμη καινοτομίες. Το παπούτσι με τους αεροθαλάμους, ωστόσο, είναι το πρώτο πράγμα που του έρχεται στο μυαλό από την πολυετή πορεία του καθώς, όπως λέει, είναι ένα πολύ ενδεικτικό παράδειγμα των εφευρέσεων με τεχνολογίες τεχνητής νοημοσύνης.

Καταπληκτικά μυαλά και ιδέες

Τώρα πια, επιστρέφοντας σε μια Ελλάδα από την οποία έλειπε τα τελευταία σαράντα χρόνια, διατηρώντας όμως πάντα την επαφή του με την πατρίδα, διαπιστώνει ότι εντός συνόρων βρίσκονται λαμπρά ελληνικά μυαλά, τα οποία χαρακτηρίζει «καταπληκτικά» και γοητεύεται, όπως λέει, «όχι μόνο από τις ιδέες τους και το επιχειρηματικό τους πνεύμα, αλλά από τη συνειδητοποίηση που δεν υπήρχε παλιά και αφορά το γεγονός ότι η δύναμη της οικονομίας βρίσκεται στην καινοτομία και όχι στην επανάληψη μοτίβων που ‘δούλεψαν καλά’ για πολλά χρόνια». «Υπάρχουν και εδώ αυτά τα καταπληκτικά μυαλά που δεν έχουν φύγει στο εξωτερικό. Είναι τόσο ευφάνταστα, τόσο δημιουργικά και τόσο διεισδυτικά, που μπορούν να κάνουν θαύματα» υπογραμμίζει χαρακτηριστικά. Σημειώνει, παράλληλα, ότι «το εδώ και το εκεί αρχίζουν πλέον να είναι σχετικά λόγω της παγκοσμιοποίησης και των θετικών αλλαγών που μας άφησε, ανάμεσα στα άλλα, η συνθήκη της πανδημίας».

Για το τοπίο που επικρατεί στη χώρα, εκτιμά ότι «το οικοσύστημα της καινοτομίας στην Ελλάδα παρουσιάζει γενικότερα μια άνθηση, είναι σε οργασμό αυτή τη στιγμή καθώς έγινε αντιληπτό ότι δεν μπορεί μια οικονομία να είναι ανταγωνιστική, αν δεν αξιοποιήσει τα λαμπρά μυαλά». Επιπλέον σημειώνει ότι γίνονται πάρα πολύ σημαντικά βήματα. Στο πνεύμα αυτό, χαρακτηρίζει ως «κοσμογονία» τα δύο κανονιστικά πλαίσια που τέθηκαν πρόσφατα σε ισχύ και αφορούν τη λειτουργία των γραφείων μεταφοράς τεχνολογίας στα πανεπιστήμια και τη δημιουργία σε αυτά τεχνοβλαστών, των λεγόμενων spin offs. Ακόμη θεωρεί πολύ θετικό το ότι πέρσι κατατέθηκαν για πρώτη φορά χίλιες αιτήσεις για την κατοχύρωση εφευρέσεων στον ελληνικό Οργανισμό Βιομηχανικής Ιδιοκτησίας, ενώ γίνεται και αξιόλογη προσπάθεια για την δημιουργία της λεγόμενης Ελληνικής Ακαδημίας Βιομηχανικής ιδιοκτησίας, προκειμένου να δημιουργηθεί στην Ελλάδα το επάγγελμα του πιστοποιημένου συμβούλου βιομηχανικής ιδιοκτησίας.

Η νοοτροπία της πατέντας

Στο ερώτημα αν υπάρχει στην Ελλάδα η νοοτροπία της πατέντας απαντάει «όχι ακόμη στο βαθμό που θα έπρεπε», όμως τονίζει ότι «βρισκόμαστε σε πολύ καλό δρόμο για να γίνει κατανοητό ότι ένα προϊόν ή μια υπηρεσία για να προωθηθούν και να πετύχουν δεν αρκεί μόνο να είναι καλά, αλλά πρέπει να έχουν και μια προστασία, μια κατοχύρωση καθώς πίσω από αυτά βρίσκονται ιδέες αλλά και έξοδα». Ο ίδιος, ως συνιδρυτής της μη κερδοσκοπικής εταιρείας Mind the Minds, βρίσκεται σε επαφή με φορείς και εταιρείες, με σκοπό την υποστήριξη νέων εφευρετών που δεν έχουν άλλη υποστηρικτική υποδομή. Στο πλαίσιο αυτό βρέθηκε στον Δήμο Τρικκαίων, ο οποίος συνεργάζεται με ερευνητές το πεδίο δράσης των οποίων είναι το χωράφι ενώ έχει επικοινωνία με ελληνικές εταιρείες που δημιούργησαν μπαταρίες νέας τεχνολογίας, drone – διασώστες για περιπτώσεις φυσικών καταστροφών, εφαρμογές τεχνητής νοημοσύνης για την ιχθυοκαλλιέργεια και πολλά ακόμη καινοτόμα και πρωτότυπα προϊόντα.

Ποια βήματα πρέπει να ακολουθήσουν τα ελληνικά μυαλά

Παρουσιάζοντας τα βήματα που πρέπει να ακολουθήσουν τα ελληνικά μυαλά στο δρόμο για την ανάπτυξη καινοτόμων προϊόντων, ο κ. Σκουληκάρης διευκρινίζει κατ΄αρχήν ότι υπάρχουν ερευνητές και ομάδες έρευνας που δραστηριοποιούνται στο ακαδημαϊκό περιβάλλον και έχουν ως υποστηρικτική δομή τα γραφεία μεταφοράς τεχνολογίας των πανεπιστημίων, άνθρωποι που κάνουν έρευνες σε μεγάλες εταιρείες και υποστηρίζονται από τα νομικά τμήματα των εταιρειών αυτών αλλά και νέοι εφευρέτες που εργάζονται σε μικρές εταιρείες χωρίς την υποστήριξη από αντίστοιχες δομές.

Ειδικά για την τελευταία κατηγορία, σημειώνει ότι υπάρχουν στο οικοσύστημα της καινοτομίας οι λεγόμενοι επιταχυντές ή εκκολάπτες (accelerators ή incubators) που βοηθούν ανθρώπους να αξιοποιήσουν εμπορικά την ιδέα τους και χρηματοδoτικές οντότητες (funds) όπως οι χρηματοδοτικοί άγγελοι (business angels) και τα κεφάλαια χρηματοδοτικών συμμετοχών (venture capitals). Στην πορεία, άλλωστε, συγκεκριμένοι στατιστικοί δείκτες μπορούν να εκτιμήσουν αν η αγορά δέχεται κάποιο καινούριο προϊόν (traction), αν χρειάζεται να γίνει στροφή σε κάποιο άλλο προϊόν ή υπηρεσία (pivoting) και αν η εταιρεία μπορεί να επεκταθεί στο εξωτερικό (scaling).

Απευθυνόμενος στους νέους εφευρέτες που εργάζονται σε μικρές εταιρείες, τούς συμβουλεύει να αντιληφθούν ότι θα πρέπει να ασχοληθούν με το αντικείμενο της κατοχύρωσης και της διανοητικής ιδιοκτησίας, να απευθυνθούν σε κάποιο φορέα ή εταιρεία που έχει τη σχετική γνώση, να εξετάσουν το ενδεχόμενο κατοχύρωσης μιας πατέντας και να συμπεριλάβουν όλα τα παραπάνω σε ένα επιχειρηματικό σχέδιο που θα προβλέπει έξοδα και τρόπους χρηματοδότησης.

Από την άλλη πλευρά, θεωρεί απαραίτητο να γίνουν βήματα τόσο σε θεσμικό επίπεδο για την υποστήριξη της επιχειρηματικής δραστηριότητας και της εφευρετικότητας όσο και στον ιδιωτικό τομέα για την επέκταση της δραστηριότητας των χρηματοδοτικών οντοτήτων και την εδραίωση της νοοτροπίας της κατοχύρωσης των επιχειρηματικών ιδεών.

«Η ιδέα για μια εφεύρεση ανάλογη με την αναζήτηση για πετρέλαιο»

Ο κ. Σκουληκάρης, ο οποίος από το 2020 έχει ιδρύσει και διευθύνει τον όμιλο εταιρειών με την επωνυμία PatentMind, τονίζει ότι οι πατέντες εκτείνονται σε οποιοδήποτε τεχνικό πεδίο και συγκεκριμένα στους κλάδους της χημείας και χημικής τεχνολογίας, της μηχανολογίας και μηχανικής και της πληροφορικής και τηλεπικοινωνιών. «Η ιδέα για μια εφεύρεση έχει κάτι το ανάλογο με την αναζήτηση για πετρέλαιο. Το πετρέλαιο υπάρχει στα έγκατα της γης. Κανείς δεν ξέρει ότι είναι εκεί πέρα. Με τον ίδιο τρόπο μια καταπληκτική ιδέα υπάρχει στο μυαλό ενός ερευνητή, κανένας άλλος δεν την ξέρει. Πρέπει να ψάξουμε να βρούμε το κοίτασμα του πετρελαίου, την ιδέα και να τη φέρουμε στην επιφάνεια για να δούμε αν πράγματι μπορεί να αξιοποιηθεί» σχολιάζει.

Στο ερώτημα, τέλος, ποια επιχειρηματική ιδέα στην Ελλάδα θα ήθελε να «πατεντάρει», δείχνει μια σαφή προτίμηση σε ιδέες που θα μπορούσαν να δημιουργήσουν προϊόντα του ίδιου βεληνεκούς με το Microsoft Windows που, όπως λέει, «μπορεί να αναπτυχθεί μια φορά και να πουληθεί ένα εκατομμύριο φορές». «Το μόνο που χρειάζεται κάτι τέτοιο είναι λαμπρά μυαλά και μικρή επένδυση, αφού το λογισμικό και η τεχνητή νοημοσύνη προϋποθέτει απλώς την ύπαρξη ηλεκτρονικών υπολογιστών που είναι σχετικά προσβάσιμοι σε όλους…» σημειώνει.